بهترین و سریع ترین روش ترک متادون چیست؟

متادون یک داروی مخدر صنعتی است و به عنوان داروی نگهدارنده برای ترک اعتیاد به هروئین و مواد مخدر ، استفاده می شود. یکی از معمول ترین روش ها برای ترک اعتیاد ، استفاده از داروی متادون است که در شکل های مختلف مانند شربت متادون (۵ میلی گرمی) و یا قرص ‌های ۵ ، ۱۰ ، ۲۰ و ۴۰ میلی گرم مورد استفاده قرار می گیرد. این داروی شیمیایی برای کاهش خماری فرد معتاد موثر بوده و به تدریج باعث کاهش اعتیاد و وابستگی به برخی مواد مخدر مانند هروئین ، تریاک و شیره و… خواهد شد. البته متادون خود یک داروی مخدر صنعتی به شمار می رود که سوء مصرف آن می‌تواند اعتیاد آور باشد.

ترک اعتیاد متادون تا حدودی سخت و با عوارضی همراه است که با استفاده از روش خاص و معمولا در کیلینیک ها و تحت نظر پزشک صورت می گیرد. افراد دارای اعتیاد به متادون باید توجه داشته باشند که قطع یکباره و سریع این دارو بسیار خطرناک بوده و عوارض گوناگونی خواهد داشت. مشکلاتی همچون عدم تعادل و احتمال مجدد سوء مصرف این دارو در اثر ترک سریع ، ممکن می باشد. همچنین در مواردی ، با قطع ناگهانی متادون خطر ایست قلبی نیز وجود خواهد داشت. یکی از مهم‌ترین عوارض آن به هم خوردن تعادل بدن و بالا رفتن احتمال بازگشت به اعتیاد است.

متادون برای چه افرادی تجویز می شود؟

معمولا پزشکان برای سم زدایی معتادان از ۱۵ تا ۱۰۰ میلی گرم شربت متادون در روز استفاده می کنند. داروی متادون را برای معتادان به مواد مخدر مورفین دار مانند هروئین و تریاک نیز تجویز می کنند. همچنین افرادی که از تزریق برای استعمال انواع مخدر استفاده می کنند و در اثر این تزریق ، آلوده به ویروس ایدز و هپاتیت شده اند ، اجازه مصرف متادون را خواهند داشت. چراکه مصرف متادون در این افراد از انتقال این ویروس های خطرناک و عفونی در میان سایرین ، جلوگیری خواهد کرد. علاوه بر موارد فوق ، متادون ، جایگزین مناسب برخی مواد مخدر برای افرادی به شمار می رود که توانایی ترک ندارند و در این صورت آسیب کمتری را متحمل خواهند شد.

عوارض مصرف متادون

مصرف متادون برای افراد معتاد می تواند یک جایگزین جهت ترک تدریجی مواد مخدر باشد اما همانطور که گفتیم اگر مصرف متادون از قاعده خارج شده و به صورت اعتیاد در پیش گرفته شود ، دارای عوارض زیادی بوده ضمن اینکه ترک متادون نیز بسیار سخت و دردناک خواهد بود. عوارض متادون بر روی اندام هایی مانند کبد ، کلیه ها ، پوسیدگی دندان ها ، قطع عادت ماهیانه ، اشکال در نعوظ و انزال مردان و … قابل مشاهده و بسیار آسیب رسان خواهد بود. اما عوارض متادون زمانی خود را نشان می دهد که فرد تصمیم به ترک آن می گیرد. شایان ذکر است ، زنانی که به صورت مستمر و طولانی مدت از متادون یا دیگر اپیوئیدها استفاده می کنند ، عادت ماهیانه خود را از دست می دهند و بنابراین اگر از راهکارهای جلوگیری از بارداری استفاده نکنند ، احتمال بارداری وجود دارد.

در این شرایط سخت ترین و دردناک ترین عوارض ، خود را به فرد مصرف کننده متادون نشان می دهد. معمولا بسیار دیده می شود که افراد معتاد در زمان ترک متادون و با مشاهده عوارض آن ، مجدد به مصرف هروئین و تریاک روی می آورند اما جالب است بدانید که مصرف مجدد این مواد مخدر ،  هیچگونه تفاوت و تاثیری بر روی علائم ترک متادون نخواهد داشت. درواقع این مواد همچون اثر نشئگی نداشته و سیستم عصبی فرد معتاد به متادون به مصرف مواد ، واکنشی نشان نمی دهد.

علائم ترک متادون

علت استفاده از متادون برای ترک اعتیاد به هروئین و تریاک ، به دلیل داشتن عوارض کمتر ترک متادون در مقایسه با ترک مواد مخدر است. اما این موضوع دلیلی برای مصرف بدون حد و مرز متادون نیست و مصرف کنترل نشده متادون و عوارض آن موجب خواهد شد که صحت این ادعا را زیر سوال برده و عوارض ترک متادون از ترک اعتیاد به موادی مانند هروئین و تریاک نیز سخت تر باشد.

چرا که وابستگی به متادون از وابستگی به مورفین هم بیشتر بوده و از طرفی دارای عوارض روانی و جسمی بسیار سختی می باشد. عوارض روحی ترک متادون به دلیل تاثیر دارو بر روی گیرنده های سیستم عصب مرکزی ، بسیار زیاد و مختلف است. از جمله علائم و عوارض ترک متادون می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تعریق بسیار زیاد در تمام شرایط حتی در هوای سرد و هنگام صبح از عوارض ترک متادون است. شدت این تعریق به حدی است که ممکن است باعث خیس شدن رختخواب شود.
• افزایش فشار خون و ضربان قلب
• سرگیجه ، احساس تهوع شدید و حساسیت زیاد نسبت به بوها به همراه اسهال
• نفخ شدید و دلپیچه
• درد شدید در بدن ، احساس خشکی در مفاصل و عضلات
• وجود نشانه هایی همچون سرماخوردگی و آنفولانزا
• بی خوابی ، احساس بی حوصلگی و افسردگی ، خستگی و بی حالی در طول روز
• اضطراب و استرس شدید به همراه ترس و هیجان
• توهم بینایی و شنوایی
• تغییر در رفتار و عصبانیت شدید به همراه جنون و آسیب به خود و دیگران
• وجود افکار خودکشی
• تب و لرز و احساس سرمای شدید
• بروز تیک های عصبی
• احساس شکستگی استخوان های بدن

مدت زمان و نحوه ترک متادون

در بخش های قبلی گفته شد که ترک متادون به صورت یکباره و ناگهانی بسیار خطرناک خواهد بود. در واقع برخی از پزشکان عقیده دارند ، صرف نظر از خطراتی که قطع سریع متادون برای بیمار می تواند داشته باشد ، ترک اعتیاد به متادون در طی مدت زمان طولانی ، اثرات بیشتری خواهد داشت و نتایج ترک ، بهتر دیده می شود.

معمولا مدت زمان ترک متادون متناسب با دوز مصرفی دارو و وضعیت جسمی فرد متفاوت می باشد. مثلا افرادی که سابقه طولانی در مصرف متادون دارند ، حدود یک تا دو سال برای ترک متادون به زمان احتیاج خواهند داشت تا اثرات مورد نظر و مطلوب ترک متادون را مشاهده کنند. افرادی که دوز معمولی از این دارو را استفاده می کردند چیزی حدود یک الی دو ماه برای ترک متادون ، فرصت می خواهند.

بر اساس برخی پژوهش هایی که در زمینه ترک اعتیاد متادون صورت گرفته است ، بیشتر افرادی که از روش های اصولی ترک متادون بهره نبرده اند و یا به صورت ناگهانی آن را قطع کرده اند ، پس از یک سال مجددا به مصرف متادون روی آورده اند. افرادی که از شربت یا قرص متادون برای ترک اعتیاد خود استفاده کرده اند می بایست برای جلوگیری از مشکلات جسمی و روانی ناشی از ترک به پزشک متخصص و روانشناسان و یا مراکزی که برای این امر در نظر گرفته شده ، مراجعه کنند.

وجود یک حامی برای فرد ترک کننده و مراقبت بهتر از فرد در مقابل عوارض خطرناکی که گاها منجر به خودکشی نیز می شود ، بسیار ضروری است. در این شرایط و برای دریافت مشاوره تلفنی  از متخصصان این امر می توانید با مرکز مشاوره خانواده رایکو ، تماس حاصل نمایید.

بهترین روش ترک متادون

روش‌های گوناگونی برای ترک متادون وجود دارد که بر اساس تجربه اغلب پزشکان ، بهترین شیوه قطع مصرف متادون ، کاهش تدریجی و به مرور دوز دارو است به طوری که زمانی می رسد که برنامه ریزی برای کاهش مصرف ، به گونه ای پیش رفته که فرد در طول روز نیاز چندانی به مصرف متادون در خود احساس نمی کند.

شیوه کاهش مصرف متادون مطابق نیاز و مقدار درگیر شدن بدن فرد با دارو ، برنامه ریزی می شود. مثلا اگر مقدار مصرف‌ روزانه یک فرد ۱۰۰۰ سی سی متادون باشد ، در این صورت پزشک وعده های مصرف این فرد را به ۳ تا ۴ وعده که هرکدام ۲۵۰ سی سی متادون است ، تغییر می دهد. این روند در طی روزها و هفته های بعد ، به تدریج کم شده تا زمانی که به طور کامل نیاز فرد به مصرف متادون قطع شود.

ترک متادون با استفاده از بوپرنورفین

بوپرنورفین جز داروهای مخدر است که خاصیت ضد درد دارد و جایگزین مواد مخدر ، به کار برده می شود. برای استفاده از بوپرنورفین ، می بایست روند کاهشی مصرف متادون نیز همچنان ادامه داشته باشد. این روند باید تا زمانی که دوز متادون مصرفی به ۴۰ میلی گرم برسد ، ادامه داشته باشد. حدود ۳۶ ساعت بعد از آخرین مصرف متادون ، استفاده از بوپرنورفین می ‌تواند در رفع عوارض نخستین ترک متادون موثر واقع شود.

مقدار دوز مورد نیاز برای مصرف این دارو در مراحل اولیه ۲ تا ۴ میلی گرم بوده که در صورت تحمل بیمار ، یک ساعت بعد همین مقدار بوپرنورفین و حدود هشت ساعت بعد ، حدود ۴ میلی گرم تجویز می شود. به این ترتیب مقدار بوپرنورفین مورد نیاز برای ترک متادون در روز اول ، بین ۸ تا ۱۲ میلی گرم خواهد بود. این مقدار در روزهای بعد ، به ۱۲ تا ۱۶ میلی گرم افزایش می یابد و تقریبا اکثر عوارض ترک متادون ، رفع شود. توجه داشته باشید اولین بار مصرف بوپرنورفین باید دست کم ۲۴ ساعت بعد از آخرین بار مصرف متادون  و دست کم ۶ ساعت بعد از آخرین بار مصرف هروئین باشد. سایر علائم ترک متادون با استفاده از نالوکسون و کلونیدین نیز به صورت موقت و کوتاه مدت قابل بهبودی و رفع خواهد بود. بوپرنورفین نیز یک دارو ترک اعتیاد در دراز مدت شناخته می شود.

نقش ورزش در ترک متادون

معمولا عوارض ترک متادون در تمام افراد یکسان نیست مثلا ممکن است برخی از افراد در روزهای اول ترک متادون حتی قادر به ایستادن نیز نباشند. با این وجود حتی به این افراد نیز توصیه می شود که تحرک کافی را در برنامه های روزمره خود قرار داده و سعی کنند در یک جا ثابت نباشند.

تحرک و ورزش کافی باعث افزایش گردش خون در عضلات شده و به این ترتیب ، اکسیژن تازه و مورد نیاز اندام ها در اختیار آن ها قرار خواهد گرفت. ورزش کردن همچنین موجب آزاد سازی مولکول هایی به نام اندوکانابینوئید می شود که نقش بسزایی در بهتر شدن رفتار و خلقیات فرد داشته و درد را کاهش می دهد.

اهمیت آب کردن چربی بدن در ترک متادون

یکی از نکات جالب در مصرف متادون ، ذخیره اثر این داروی شیمیایی در چربی های بدن فرد مصرف کننده است. در صورتی که این چربی ها سوزانده شود ، اثر متادون مجددا در بدن فرد ، احساس می شود. مثلا ممکن است مدت زمانی از مصرف متادون در یک فرد گذشته باشد و همه علائم ترک متادون نیز کاملا رفع شده باشد.

اما در اثر یک رژیم غذایی یا ورزش سنگین که به آب شدن چربی ها می انجامد ، علائم مصرف متادون مانند سردرد ، سرگیجه ، تهوع ، بی خوابی و عصبانیت دوباره دیده شود. بنابراین پیشنهاد می شود پس از ترک متادون ، با شروع ورزش و سوزاندن چربی هایی که از قبل در بدن وجود داشته است ، تمام سموم مانده در بدن را از بین ببرید.

علت سخت و دردناک بودن ترک متادون

داروی مخدر متادون با تاثیر مستقیم بر روی گیرنده های درد ، موجب کاهش و تسکین درد در بدن خواهد شد. در واقع تحریک گیرنده های عصبی خاص موجب احساس درد در بدن می شود و پس از ارسال سیگنال هایی به نخاع ، به مغز منتقل می گردد. مغز نیز این پیام را دریافت کرده و اندورفین را برای تسکین درد ترشح می کند.

متادون سیگنال های ارسالی به نخاع و سپس مغز را کاهش داده و باعث فروکش کردن درد می شود. به تدریج که مصرف این ماده ادامه پیدا کرد ، اختلالاتی در ترشح هورمون طبیعی تسکین درد به وجود می آید و باعث می شود که بدن توانایی طبیعی برای مقابله و کاهش درد را از دست بدهد.

در این صورت اگر فرد دارای اعتیاد ، مصرف دارو را قطع کند و یا اینکه تصمیم به ترک اعتیاد متادون بگیرد ، پیدا کردن جایگزینی به این قدرت امکان پذیر نبوده و باعث تحمل دردهای شدید و غیر قابل تحمل خواهد شد. در دوران ترک متادون ، تحمل هرگونه مشکل جسمی برای فرد معتاد غیرممکن خواهد بود به طوری که مشکلات روانی نیز به صورت درد نمایان می شوند و با کمترین استرس و ناراحتی ، درد بدن این افراد ، شدت می یابد. این درد تا زمانی که بدن مجددا توانایی ترشح طبیعی اندورفین را به دست بیاورد ادامه خواهد داشت.

سوالات متداول

۱- علت بی اشتهایی در هنگام ترک متادون چیست؟

کاهش اشتها یکی از علائم طبیعی در هنگام ترک متادون است. این موضوع به ویژه زمانی که دچار تهوع و استفراق هستید بیشتر شده و موجب کاهش میل به غذا می شود.

۲- آیا برای ترک متادون می توان از روش های خانگی ترک استفاده کرد؟

ترک متادون بسیار دشوار و مستلزم مراقبت ها و توجهات ویژه است که با استفاده از برخی روش های خانگی می توان دوران ترک متادون را راحت تر تحمل کرد.  

۳- چرا احتمال اوردوز و مرگ ، بعد از ترک متادون بیشتر است؟

علت تاکید اغلب پزشکان بر عدم مصرف مجدد متادون پس از شروع علائم ترک، احتمال اوردوز و خطر مرگ است. زیرا از آنجایی که مقدار مصرف فرد برای برطرف ساختن درد و علائم ترک متادون کافی نیست، فرد به مصرف بیشتر روی آورده که همین امر احتمال اوردوز و خطر مرگ را بیشتر می کند.

سوالات خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید…