پرخوری عصبی چیست و چطور آن را درمان کنیم ؟

اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که هروقت دچار استرس شدید ، خشم واضطراب می شوید به خوردن روی می آورید بدانید که دچار  پرخوری عصبی شده اید.  پرخوری عصبی نوعی اختلال در خوردن محسوب می‌شود هنگامی که فرد کاملا سیر است و یا حتی زمانی که احساس ناخوشایندی دارد هوس خوردن غذا یا تنقلات می کند.

افرادی که مبتلا به پرخوری عصبی هستند در هنگام  غذا خوردن احساس بهتری دارند و برای پاسخ به نیازهای عاطفی خود از آن استفاده می کنند. غذا خوردن در هنگام گرسنگی امری طبیعی است اما زمانی که به یک مکانیسم در برابر پاسخ به احساسات انسان از قبیل عصبانیت ، استرس ، خستگی ، تنهایی ، غم و …تبدیل شود مشکل آفرین خواهد بود.

در این گونه افراد خوردن در ابتدا حس خوشایندی به آن ها می دهد اما احساس تحریک خوردن در آن ها همچنان ادامه دارد تا اینکه فرد حس بدی از پرخوری خود پیدا می کند که در این صورت ، خود را مجبور به استفراغ کرده یا حتی از داروهای ملین استفاده می کند تا اضافه وزن پیدا نکند.

گاهی تکرار این عمل به عوارض جبران ناپذیری مثل ایجاد مشکلاتی در ریتم قلب ، کم آبی بدن و آسیب جدی مری می انجامد. اختلال پرخوری عصبی اغلب بین نوجوانان و یا بزرگسالان جوان شایع است.  با این وجود می تواند در هر سنی بروز کند. اختلال پرخوری عصبی به نام بولیمیا نیز مشهور است.

پر خوری عصبی شامل دو گروه پرخوری عصبی جبران شونده و پرخوری عصبی بدون جبران می شود. گروه اول بعد از هر وعده غذا خوردن خود را با روش های غلط مثل استفراغ کردن عمدی وادار به تخلیه ی معده می کنند. و گروه دوم بیمارانی هستند که راه های دیگری برای جلوگیری از اضافه وزن استفاده می کنند مثل روزه گرفتن ، رژیم های خیلی سخت و ورزش های سنگین.

دلایل ایجاد پرخوری عصبی

تا به حال دلیل واقعی ایجاد اختلال عصبی معلوم نیست. ولی عواملی مثل ژنتیک ، عوامل فرهنگی و روانی در ایجاد این اختلال بی ثاثیر نیستند. وجود فرد بیمار در یک خانواده ممکن است دیگر اعضا خانواده را نیز درگیر این بیماری کند. این اختلال خطرناک در بین زنان شایع تر از مردان  است. شخص مبتلا احساس می کند که هیچ کنترلی روی غذاخوردنش ندارد از این رواحساس شرمندگی و گناهکار بودن کرده و سعی می کند این رفتار را از دید دیگران مخفی کند.  در این شرایط شخص سعی می کند تا معده ی خود را از مواد غذایی مصرف شده پاکسازی کند. این رفتار فقط بعد از مصرف غذا در وعده های اصلی رخ نمی دهد بلکه بعد از خوردن غذا در میان وعده ها حتی به مقدار کم اتفاق می افتد.

کسانی که دچار اختلال پرخوری عصبی هستند همیشه از اضافه شدن وزن خود وحشت دارند و این موضوع فکر و ذهن آنها را به طور مداوم به خود مشغول می کند. این افراد معمولا هیچ اضافه وزنی ندارند و وزن آنها در یک سطح طبیعی و نرمال قرار دارد ، افراد خانواده و دوستان فرد مبتلا به پرخوری عصبی گاها متوجه می شوند که فرد بیمار بعد از غذا خوردن به حمام یا دستشویی می رود. همچنین تلاش بی وقفه ی این افراد برای پایین آوردن وزنشان توجه دیگران را به سمت آنها جلب می کند.

برخی علائم و نشانه های پرخوری عصبی

*استفاده ی بیش از حد و نادرست از داروهای مسهل و مدر و تنقیه کردن

*احساس ضعف در مقابل مهار کردن اشتها

*غذا خوردن زیاد تا وقتی درد یا ناراحتی بوجود بیاید

*مصرف داروهای گیاهی و یا مکمل های غذایی کاهش وزن

*ترس شدید از اضافه وزن

* خوردن غذاهای زیاد در دوره ی پرخوری ، نسبت به وعده‌های غذایی معمولی یا میان وعده ها

* توجه افراطی به فرم بدنی ،  شکل ظاهری و وزن خود

* ایجاد استفراغ های عمدی وانجام دادن پرزش های سخت و طاقت فرسا

ظاهرا چیره شدن بر پرخوری عصبی اصلا کار راحتی نمی تواند باشد چون که افراد مبتلا به چرخه ی خوردن و سپس پاکسازی کردن به شدت پای بند هستند از این رو شکستن این چرخه اصلا کار راحتی نخواهد بود. مخصوصا اگر دوره ی درمان نادرست انجام شود. تحقیقات نشان می‌دهد که حدود یک سوم افراد مبتلا به اختلال پرخوری عصبی بهبود پیدا می کنند،  یک سوم دیگر به همان منوال پیش می روند ، یک سوم دیگر نیز با گذشت زمان بدتر می شوند. درمان این افراد فقط به درمان دارویی ختم نمی شود بلکه دوره ی درمان ترکیبی است از مصرف دارو، روان درمانی و آموزش صحیح تغذیه وگروه های حمایتی است.

عوامل موثر در ابتلا به پرخوری عصبی

در مواردی انجام مشاوره و خانواده درمانی برای بیماران جوان و کودکان نیاز است. همچنین مرکز مشاوره خانواده رایکو در زمینه استرس مشاوره تخصصی ارائه می دهد. برخی عوامل وجود دارد که به افزایش روند اختلال پرخوری عصبی بیانجامد مانند: جنسیت ، زنان و دختران بیشتراز مردان و پسران در معرض خطر ابتلا به بولیمیا یا پرخوری عصبی هستند ،  افراد در سنین اواخر نوجوانی و اوایل دوران بلوغ بیشتر مستعد ابتلا به پرخوری عصبی می باشند. گاهی کم شدن سروتونین در مغز باعث بروز اختلال پرخوری عصبی می شود. عوامل ژنتیکی نیز در این میان نقش دارند. افرادی که با مشکلات عاطفی و روانی مواجه هستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به بولیمیا قرار دارند. عواملی مثل عدم اعتماد به نفس ، خود شیفتگی ، اضطراب ،  افسردگی ،  و اختلال وسواس نیز ممکن است به وخیم ترشدن وضع بیمار ختم شود. تبلیغات سوء برای لاغری و دیدگاه دوستان و اجتماع تمایل افراد به لاغر شدن را افزایش داده و به ویژه زنان جوان را به سمت پرخوری عصبی سوق می دهد. سخت گیری های بیش از حد  تغذیه ایی در بین ورزشکاران. مثل دونده ها ، کشتی گیران و ژیمناست ها بسیار دیده می‌شود.

عوارض پرخوری عصبی

_به وجود آمدن مشکلات گوارشی و عادت کردن به مصرف مسهل ها

_ بیماری های لثه و پوسیدگی دندان ها

_ ایجاد افسردگی و اضطراب

_ احتمال اعتیاد به الکل و مواد مخدر

_ مواجهه ی بدن با کم آبی و در پی آن بروز مشکلات پزشکی مثل نارسایی کلیه

_ بوجود آمدن مشکلات قاعدگی

_ بروز مشکلات قلبی ،  مثل نارسایی قلبی و نامنظم شدن ضربان قلبی

در گرسنگی عصبی حسی قوی که در اغلب مواقع با گرسنگی فیزیکی اشتباه گرفته می‌شود و همین امر باعث می شود که فرد برای رفع این نیاز شروع به خوردن کند. ولی گرسنگی عصبی یک حس ولع ذهنی است و بیشتر به خاطر شرایط روانی پیش می آید.

وقتی کسی دچار استرس و اضطراب می شود سلول های بدن او به خاطر اینکه بتوانند انرژی خود را تامین کنند به سرعت قند را می سوزانند ، پس طبیعتا قند خون افت کرده و علائمی مثل گرسنگی و ضعف ، لرزش بدن و از بین رفتن تمرکز وعصبانی شدن در فرد ظاهر می‌شود در این شرایط است که شخص به خاطر رفع این علائم شروع به خوردن غذا مخصوصا خوراکی های شیرین و پر کالری می کند ، غافل از اینکه خوراکی ها فقط برای مدت کوتاهی باعث افزایش قند خون می شوند و بعد از کمتر از یک ساعت غول گرسنگی دوباره ظاهر می شود. افرادی که در هنگام استرس دچار پرخوری می شوند در موقعیت هایی که دچار این حالات می شوند باید یاد بگیرند که تنها راه حل موجود خوردن حجم زیادی خوراکی نیست، و با خوردن حال آنها بهتر نخواهد شد، آنها می توانند از مقدار کمی غذاهای بدن قند استفاده کنند یا به جای خوردن پیاده روی کنند، یا گوش دادن به موسیقی را جایگزین خوردن کنند.

احساس گرسنگی را از اشتهای کاذب تشخیص دهید

افراد باید بیاموزند که چگونه گرسنگی از روی نیاز بدن را از اشتهای کاذب تفکیک کنند. همه ی ما باید بیاموزیم که در شرایط بحرانی چگونه خشم و اضطراب خود را مدیریت کنیم تا این احساسات بر ما غلبه نکنند. و به راحتی بتوان با انجام فعالیت هایی مثل تغییر دکوراسیون و یا انجام هر کاری که در آن موقعیت برای فرد جالب و با انجام دادن آن بتوان از حال و هوا خوردن دور شد. زیرا این ولع عصبی برای خوردن باعث می‌شود که بعد از مصرف غذا حال فرد بهتر که نمی شود هیچ  بلکه پس از خوردن مقدار زیادی غذا احساس پشیمانی وناراحتی در فرد ایجاد شده و نهایتا این چرخه تکرار شود و به دنبال آن مشکل اضافه وزن بوجود می آید. همچنین عادات بد غذایی علت بروز بسیاری از بیماری ها مانند ناراحتی های قلبی ، سرطان وبیماری های التهابی می شود.

برای پاسخ به احساسات و عواطف خود راه های دیگری را انتخاب نمایید

خوردن به هیچ وجه راه عاقلانه و درستی برای فرار از استرس و اضطراب نیست ، وقتی ناراحت و عصبی هستید در قدم اول کمی فکر کنید تا بتوانید برای مقابله با این مشکل راه حل مناسبی پیدا کنید. به خودتان اعتماد داشته باشید و عبارت ” من می توانم ” را به‌طور مداوم با خود تکرار کنید. عبارت من می توانم برای خیلی از افراد در شرایط مختلف مانند ظهور معجزه عمل می کند اگر که شما توانایی های خودتان را باور کنید. حواستان به محیط اطرافتان باشد زیرا بسیاری از عوامل محیطی باعث ایجاد استرس می شود که در پی آن پرخوری عصبی خودش را نشان می دهد پس اجازه ندهید محرک های محیطی شما را تحت تاثیر قرار دهند. زمانی که این گونه محرک های استرس زا را بشناسید خواهید توانست برای مقابله با آنها چاره ای بیاندیشید. همچنین مرکز مشاوره خانواده رایکو در زمینه ی استرس مشاوره ی تخصصی ارائه می دهد.

چنانچه نتوانستید خودتان علائم پرخوری عصبی را کاهش دهید یا کنترل کنید وقت آن است که به پزشک مراجعه کنید ودر اولین فرصت به فکر درمان این اختلال باشید ، زیرا اگر عصبی گرفته شود رو به وخامت گذاشته و زمانی می رسد که کل زندگی شما را تحت خودش قرار دهد.  شما برای طی کردن مسیر درمان به کسی نیاز دارید که به او اعتماد داشته باشید ،  این شخص می تواند همسر ، والدین دوست شما باشد ، این امر باعث می شود شما محکم تر به سوی درمان گام بردارید.

جایگزین های مناسب برای پرخوری عصبی

گاهی اوقات بهره گرفتن از ماساژ درمانی می تواند به شما کمک کند تا استرس و اضطراب ناشی از غذا خوردن را کاهش دهید. امروزه برای درمان بسیاری از بیماری ها طب سوزنی استفاده از طب سوزنی موثر است ، ولی تاثیر آن بر کاهش استرس هنوز کاملاً مورد تایید نیست. انجام حرکات یوگا و مدیتیشن و حتی هیپنوتیزم آگاهی از نشانه های بدن برای غذا خوردن و احساس سیری را افزایش می دهد و البته انجام دادن این فعالیت ها به طرز چشمگیری استرس و اضطراب را کاهش می‌دهد. اغلب افرادی که دچار اختلال پرخوری عصبی هستند از داروهای گیاهی و مکمل های غذایی که باعث کاهش اشتها و وزن می شوند به طور افراطی استفاده می کنند ، مصرف بیش از حد این داروها و مکمل ها عوارض جانبی فراوانی دارد و حتی ممکن است با سایر داروها تداخل های خطرناکی داشته باشد ، قبل از استفاده از اینگونه مکمل ها و داروها حتما با پزشک مشورت کنید.

سبک زندگی خود را تغییر دهید

تغییر سبک زندگی راه دیگری برای درمان پرخوری عصبی است. سعی کنید در مورد این اختلال مطالعه کنید و آگاهی خود را افزایش دهید ، با شناخت کامل در مورد مشکل خود می توانید توانایی های خود را برای مقابله با آن افزایش دهید. در مورد نحوه ی صحیح تغذیه الزاماً با پزشک متخصص مشورت کنید زیرا خوردن ها و پاکسازی های مکرر ممکن است باعث از دست دادن مواد مغذی و مورد نیاز بدن شده و شما را برای ابتلا به انواع بیماری ها مستعد کند. پس لازم است که پزشک مکمل های مناسبی را به شما معرفی کند تا به این طریق کمبود مواد ضروری بدن خود را جبران کنید.

تنهایی از عواملی است که این اختلال را تشدید می‌کند پس از دوستان و خانواده ی خود فاصله نگیرید و فراموش نکنید که سلامتی شما برای آنان بسیار مهم است. به خودتان بیشتر اهمیت بدهید از کنترل کردن مداوم وزن خود و یا نگاه کردن منتقدانه به ظاهر خود در آیینه خودداری کنید. مطمئن باشید با این راهکارهای نه چندان سخت پس از مدتی بسیاری از عادات غلط خود را ترک خواهید کرد.  از ورزش های سخت و نادرست به منظور از دست دادن کالری اضافی و کاهش وزن جدا بپرهیزید. شما می توانید با یک متخصص امور ورزشی در این مورد مشورت کنید و یک روش صحیح را انتخاب کنید.

حرف آخر

اصلا به فکر پیروی از یک رژیم سخت غذایی و یا حذف وعده های غذایی خود نباشید ، شما با این کار لطمات جبران ناپذیری به سلامتی و جسم خود وارد می کنید که ممکن است تا پایان عمر عواقب آن گریبان گیرتان شود. به دنبال سرگرمی‌ها ی نشاط آور در جمع خانواده و دوستان باشید تا افکار وسوسه انگیز پرخوری از ذهن شما دور شوند. دنبال راهکارهایی باشید که اعتماد به نفس شما را افزایش دهند. گروه های حمایتی را پیدا کنید که مثل شما دچار اختلال پرخوری عصبی هستند با قرار گرفتن در جمع آنها می توانید راه های جدیدی برای درمان این اختلال بیابید. اگر فرزند دلبند شما مبتلا به اختلال پرخوری عصبی شده است خودتان را سرزنش نکنید زیرا بوجود آمدن این اختلال دلایل زیادی دارد پس به جای تاسف خوردن به فکر چاره باشید ، راه هایی پیدا کنید که بتوانید به فرزند خود را در رفع این اختلال کمک کنید. از یک برنامه ریزی منظم برای ساعات غذا خوردن استفاده کنید تا میل به غذا خوردن را در فرزندتان کاهش دهید .هرگز او را سرزنش نکنید.  یک تصویر واضح از بدنی سالم در ذهن فرزندان خود ایجاد کنید.

سوالات خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید…