علائم بیش فعالی و درمان آن

بیش فعالی یک اختلال رفتاری رشدی است که در اصطلاح علمی به آن ADHD گفته می شود و نوعی اختلال شایع است که حدود ۸ تا ۱۰ درصد کودکان را مبتلا می کند و حالتی است که معمولا کودک توانایی دقت و تمرکز بر روی یک موضوع را ندارد و بیش از اندازه جنب و جوش و تحرک دارد . این تحرکات زیاد و مصرف بالای انرژی دردسرهای زیادی برای اطرافیان او به ویژه در محیط مدرسه و خانه به وجود می آورد. بر اساس این عارضه کودک تمام انرژی خود را تخلیه می کند و دیگر توانی برای انجام کارهای دیگر همچون یادگیری و آموزش مهارت ها و… نخواهد داشت. این اختلال به میزان دو تا چهار برابر در پسران نسبت به دختران شایع تر است و هنوز علت آن به درستی شناخته نشده است . دختران بیش فعال ، بی دقت و پسران بیش فعال ، ناآرام و پر فعالیت اند. این اختلال پدیده ای نیست که صرفا در سال های اخیر ظهور کرده باشد ، بلکه دارای تاریخچه ای طولانی است که در سال های اخیر تشخیص آن در کودکان ، بیشتر و بهتر شده است. بیش فعالی زمانی نگران کننده است و بیماری محسوب می شود که رفتار کودک از روند طبیعی خارج و برای خانواده خطر آفرین باشد و کودک دچار اختلال تمرکز ، دقت و یادگیری شود.

---

علائم بیش فعالی در کودکان

علائم بیش فعالی از سنین بالای ۱.۵ تا دو سال بروز پیدا می کند. به همین خاطر خانواده ها به محض مشاهده علائم بیش فعالی باید به پزشک مراجعه کنند. بیش فعالی با شیطنت های کودکانه متفاوت است. شیطنت های کودکانه ، هیجان ، انرژی و… از مهم ترین خصایص کودکان است و با بیش فعالی متفاوت است.کودک بیش فعال علائمی چون جنب و جوش زیاد ، فعالیت زیاد ، بی نظمی ، واکنش بیش از حد به محرک ها ، بی دقتی در انجام تکالیف مدرسه و حرکات و عملکردهای ناگهانی دارد ، نسب به مسائل و امور کم توجه است و تمرکز کافی ندارد. این کودکان که دائم درحال فعالیت هستند از انجام رفتارهای پرخطر لذت می برند به همین خاطر در بعضی از موارد به خود ، دوستان و دیگران آسیب می رسانند. اگر کودک ، علائم گفته شده را قبل از سن ۷ سالگی نشان دهد و این علائم نیز حداقل تا شش ماه ادامه داشته باشد، می توان گفت که کودک بیش فعال است.

---

آیا بیش فعالی قابل درمان است؟

بیش فعالی ممکن است زمینه اولیه داشته باشد که با مراجعه به پزشک و درمان علت زمینه ای ، علائم بهبود می یابد. بسیاری از کودکان بیش فعال دارای ضریب هوشی بالایی هستند که با کنترل رفتار و درمان علت آن می توان به آینده آن ها کمک کرد. بیش فعالی درمان قطعی ندارد ، ولی به راحتی می توان آن را کنترل کرد. پزشک کودک شما طرح درمانی دراز مدت و ویژه ای را ارائه می دهد و هدف این است که کودک بتواند رفتار خود را کنترل کند و همچنین خانواده باید محیطی را فراهم کند که کودک بتواند چنین کاری را انجام دهد. اقداماتی که خانواده ها و مدارس می توانند جهت کمک به کودکان بیش فعال انجام دهند ثبت نام آن ها در مدارسی با کلاس های کم جمعیت است ، چرا که سر و صدا عامل مهمی در تشدید بیماری این کودکان است. از طرف دیگر ، هرگز نباید کودک بیش فعالی که آشفته ، بی قرار یا بی دقت است و یا در مدرسه دچار افت تحصیلی شده مورد آزار و اذیت و یا ضرب و شتم قرار داد. در بیشتر موارد بهترین درمان ترکیبی از درمان دارویی و رفتار درمانی است که هر دو روش درمان ، مناسب است و به ارزیابی دقیق نیاز دارد. درمان سریع برای ADHD وجود ندارد اما علائم آن قابل کنترل هستند. اگرچه بزرگ کردن کودکان بیش فعال کار ساده ای نیست اما باید بخاطر داشت که این افراد بچه های بدی نیستند و کارهایشان عمدی و از روی غرض ورزی نیست باید توجه داشت که کودکان مبتلا به بیش فعالی بدون درمان دارویی یا رفتار درمانی نمی توانند رفتار خود را کنترل کنند.

والدین و آموزگاران باید به نکات زیر توجه کنند:

• درباره این اختلال اطلاعات بیشتری کسب کنند.
• برنامه تربیتی خاصی را متناسب با نیازهای کودک طراحی کنند.
• استفاده از طرح دارو درمانی اگر پزشک احساس کند که کودک به دارو احتیاج دارد.

---

انواع درمان بیش فعالی

دارودرمانی

در مرحله نخست لازم است درمان دارویی تحت نظر روانپزشک انجام شود اما در مرحله دوم سایر درمان های غیر دارویی مانند مشاوره ، روان درمانی انجام شود. بیماران بیش فعال با مصرف داروهایی که برای آن ها تجویز شده می توانند بیماری خود را کنترل کنند. با مصرف به موقع داروهای تجویز شده حالت های بی قراری و عدم تمرکز کودکان تا حد زیادی کاهش یافته و درنتیجه کودک می تواند در تحصیل خود موفق بوده و روابط خوبی با هم کلاسی ها و اطرافیان خود برقرار کند.

انواع داروها

داروهای محرک: بهترین داروهایی که به کار می روند داروهای محرک هستند. بیش از ۵۰ سال است که از داروهای محرک برای درمان بیش فعالی استفاده می شود. بعضی از داروها چند نوبت در روز استفاده می شوند و عوارض جانبی احتمالی شامل افزایش اشتها ، شکم درد ، تحریک پذیری ، بی خوابی است هنوز شواهدی در رابطه با عوارض بلند مدت وجود ندارد.

 

داروهای غیرمحرک: این داروها از سال ۲۰۰۳ برای درمان بیش فعالی به کار برده شدند و به نظر می رسد این دارو ها نسبت به داروهای محرک عوارض کمتری داشته باشند ولی تاثیر آن ها ۲۴ ساعت به طول می انجامد.

 

داروهای ضد افسردگی:در بعضی موارد از ضد افسردگی ها استفاده می شود. درسال ۲۰۰۴ سازمان غذا و داروی آمریکا هشدار داد که مصرف این دارو ها موجب افزایش خطر کشی در کودکان و نوجوانان می شود.

---

 

رفتار درمانی تلاش برای تغییر الگوی رفتار کودک است با این هدف که:

• محیط مدرسه و خانه کودک سازماندهی شود.
• دستورات و فرامین واضح به کودک داده شود.
• سیستم مناسبی برای تعین جایزه در برابر کارهای درست و پیامد منفی دربرابر کار های نادرست طراحی شود.

---

چند روش برای رفتار درمانی

• انتظارات و خواسته های خود را آسان و مثبت با فرزندانتان درمیان بگذارید. اگر خواسته شما واضح باشد تفکر فرزندتان را درمسیر مثبت قرار می دهید.
• برای فرزندتان ارزش قائل شوید و به او نشان دهید که فرد مهمی است.
• با استفاده از جملات مثبت فرزندتان به کارهای خوب تشویق کنید.

سوالات خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید…