۱۰ راهکار موثر برای درمان وسواس فکری و عملی (OCD)

یکی از بیماری های شایع روانی ، وسواس فکری و عملی است . در این اختلال بروز رفتارهای وسواس گونه بسیار زیاد می باشد . شیوع این بیماری به قدری بالاست که همه ی ما حداقل یک مورد از این اشخاص را در اطراف خود سراغ داریم .

اینکه مثلا شما شک کنید که درب خودرو را قفل کرده اید یا نه ، کاملا طبیعی می باشد ، اما اگر در طول روز چندین بار این فکر به ذهن تان خطور کند ، و قفل را به مراتب چک کنید ، این نوعی هشدار و زنگ خطر برای شما محسوب می شود ، چرا که یکی از راه های شناسایی ابتلا به وسواس ، انجام رفتار های پر تکرار و شک های بسیار در طول روز است.

این گونه واکنش ها در ابتدا عادی جلوه می کنند ، اما با مرور زمان و با اهمیت دادن به آن ها شدت گرفته و به بیماری جدی تبدیل خواهند شد . اتلاف وقت و اضطراب شدید ، از تبعات ابتلا به وسواس می باشند که گاهی ممکن است برای کودکان نیز به وجود بیاید.

مدل های مختلف وسواس

• تمیز کردن و شستن بیش از حد خود و محیط پیرامون زندگی
• ترس های مکرر در مورد حفظ سلامتی
• تکرار شمارش
• اندوختن و صرفه جویی های بیش از حد
• عدم پذیرش وسواسی بودن
• اعتقاد به افکار های خرافاتی
• کند و دقیق بودن در انجام برخی از کارها
• تکرار کردن بیش از حد یک کار خاص
• اعتماد به نفس کاذب و خود را تمیز دانستن
• بدبین بودن نسبت به پیرامون و پاک بودن وسیله ها

برای درمان وسواس فکری راه هایی نظیر : دارو درمانی ، روان درمانی و…  وجود دارد که هر کدام به نوبه ی خود تاثیر گذار می باشند و به کارگیری آن ها بستگی به نوع و شدت وسواس دارد . در ادامه ی مطلب به ده راه کار برای درمان وسواس اشاره خواهیم کرد.

ده راهکار موثر برای درمان وسواس

۱.عوامل بروز وسواس خود را شناسایی کنید

برای این که بتوانید وسواس خود را درمان کنید ، باید در اولین قدم علت به وجود آمدن آن را شناسایی کنید . مثلا اگر شما نسبت به شست و شوی لباس و یا دستان خود دچار وسواس شده اید ، علت این عارضه را پیدا کنید . معمولا در چنین مواردی ، ترس از آلودگی و مبتلا شدن به بیماری ، علت اصلی این نوع وسواس خواهند بود . زمانی که علت اصلی اختلال خود را بیابید ، به راحتی می توانید برای مقابله با آن اقدام کنید . ساده ترین راه این است که حتی الامکان از قرار گرفتن در محیط و شرایط پر تنش خودداری کنید و یا نسبت به آن ها بی اهمیت باشید. وقتی که دلایل وسواس خود را بشناسید ، به راحتی می توانید آن ها را پیش بینی کرده و برای رفعشان دست به کار شوید.

۲. سبک زندگی خود را تغییر دهید

افرادی که دچار وسواس فکری و عملی هستند ، از قرار گرفتن در اجتماع بیزارند . آن ها اغلب خود را تمیز و مرتب تر از دیگران می دانند و به راحتی این موضوع را بیان می کنند ؛ به همین دلیل اشخاص زیادی از اطراف آن ها پراکنده می شوند . دسته ای دیگر نیز از دست زدن ، نشستن و استفاده از وسایل عمومی به شدت پرهیز می کنند . برای درمان وسواس فکری از این دست ، باید علاوه بر کنار گذاشتن گوشه گیری ، بیشتر در اجتماع حضور پیدا کنید . از ورزش کردن غافل نشوید ، و ورزش کنید ؛ با انجام فعالیت های فیزیکی سطح انرژی شما افزایش پیدا کرده و ایمنی بدنتان بالا خواهد رفت .

۳. با موارد وسواس خود رو به رو شوید

اگر قصد درمان وسواس خود را دارید ، باید حتما با موارد محرک آن رو به رو شوید . تا زمانی که از آن ها دوری کنید ، نتیجه ی مثبتی عایدتان نخواهد شد . مثلا اگر از دست زدن به دستگیره های درب در فضاهای عمومی چندش تان می شود ، برای رفع آن حتما چند بار و به صورت مکرر این کار را انجام دهید . قطعا انجام چنین کاری برای شما ساده نبوده و شاید حتی غیر ممکن به نظرتان بیاید ؛ اما این فقط برای تجربه اول شما در لمس کردن است . وقتی این کار را به کرات و به صورت مداوم انجام دهید ، به مرور زمان برایتان عادی شده و به تدریج وسواس تان نسبت به آن کار به طرز چشم گیری کاهش پیدا می کند و یا به طور کلی از بین خواهد رفت . سختی انجام این کار فقط در اولین بار انجام است و باعث آزار شما می شود .

۴. تمرکز تان را روی وسواس خود قرار ندهید

اگر می خواهید وسواس فکری و عملی خود را بر طرف کنید ، در مواقع مواجهه با آن ، افکارتان را به سمت دیگری سوق بدهید . در چنین شرایطی سعی کنید کارهای دیگری انجام داده و به فعالیت های مورد علاقه ی خود بپردازید . کتاب بخوانید ، فیلم ببینید ، بازی کنید و به هر طریقی که می توانید حواس خود را به جای دیگری پرت کنید .

این که شما بر روی وسواس خود متمرکز شوید و در ذهنتان این موضوع را تکرار کنید ، هرگز موفق به فراموشی آن نخواهید شد . یادآوری نقاط ضعف خود و مرور آن ها ، موجب نهادینه شدن وسواس در فکر و عملتان خواهد شد . اگر شما مدام به شستن ظرف و لباس خود بیاندیشید ، هم ذهن خود را درگیر کرده و هم وقت زیادی را برای برطرف کردن آلودگی خیالی خود صرف خواهید کرد .

۵. خوابتان را تنظیم کنید

کیفیت خواب تاثیر مستقیمی بر روی خلق و خوی انسان ها دارد . از آن جایی که وسواس نیز جز بیماری های روحی و روانی محسوب می شود ، پس برای بهبود روند درمان ، داشتن خواب کافی و با کیفیت ، یکی از ملزومات درمان به شمار می آید. نداشتن تایم مناسب برای خوابیدن ، مخصوصا خواب شبانه ، موجب برهم زدن سیستم بدن شده ، در نتیجه استرس و اضطراب شدت گرفته که زمینه را برای افزایش وسواس در افراد مبتلا موجب خواهد شد .

۶. به عاقبت وسواس خود فکر کنید

تمیز و مرتب بودن اگر در راه درست و به اندازه به کار گرفته شود ، بسیار مفید و حتی ضروری است . اما در بیماری وسواس ، این شست و شو از حالت عادی خارج شده و شکل غیر طبیعی به خود می گیرد . به افراد وسواسی توجه کنید ؛ اغلب آن ها همیشه به علت شست و شوی بیش از حد دستانی زمخت و زخمی دارند و چهره شان خسته و دچار درد بدن می باشند .

طرد شدن از جمع های دوستانه و خانوادگی ، پایین آمدن اعتماد به نفس و خجالت کشیدن از بازگو کردن مشکل خود ، از جمله دیگر عوارض شایع وسواس شناخته شده اند . اگر شما و یا نزدیکانتان در شرف ابتلا به وسواس هستید ، هر چه سریع تر نسبت به درمان آن اقدام کنید . به یاد داشته باشید که این بیماری اگر در مراحل اولیه مورد درمان قرار بگیرد ، زودتر به نتیجه خواهید رسید ، در غیر این صورت منتظر عود کردن بیماری و پیش آمدن این عوارض در زندگی خود باشید .

۷.یادداشت برداری کنید 

یکی دیگر از ترفند های درمان وسواس ، نوشتن مواردی است که در طول روز نسبت به آن ها دچار وسواس فکری و عملی شده اید . دفترچه ای کوچک تهیه کرده و روزانه لیستی از افکار وسوسه برانگیز خود تهیه کنید . همه ی موارد را مو به مو یادداشت کنید ، حتی اگر تکراری باشند . با نوشتن این موارد ، متوجه خواهید شد که هر روز چندبار دچار این مشکل می شوید و یا اینکه به کدام مورد  بیشتر از بقیه دچار شده و نسبت به سایرین تکراری می باشند . نوشتن افکار وسواسی ، به مراتب سخت تر از تفکر راجع به آن است . در واقع با انجام این کار روند بهبود اختلال خود را تسریع می بخشید .

۸. از خانواده ی خود کمک بگیرید 

یکی از راهکار های کلیدی برای درمان وسواس ، یاری کردن اعضای خانواده در طول درمان است . از آن ها بخواهید که در این برهه ی زمانی ، شما را همراهی کنند . کارهای ممنوعه نزدیکان در قبال افراد وسواسی عبارت اند از :

• از بازگو نکردن معایب آن ها در این زمینه ، مخصوصا در جمع خودداری کنید . انتقاد تاثیری در بر طرف کردن اختلال نخواهد داشت .
• ملامت کردن رفتارهای عجیب آن ها و عیب جویی های بیش از حد ، موجب سر خوردگی و دور شدن آنها از خانواده می شود.
• تحت هیچ شرایطی به آنها استرس وارد نکنید ، حتی الامکان از آنها حمایت کرده و در مقابله با این عارضه ، یاریشان کنید .
• از مسخره کردن آن ها اجتناب کنید ، باور کنید که هیچ کدام از این رفتارها ، ارادی نبوده و خود آنها نیز از این شرایط ناراضی هستند .
• با این افراد صمیمی تر باشید . رابطه ی تان را قوی تر کرده و در قبال آن ها محترمانه برخورد کنید .
• اگر کوچکترین پیشرفتی در درمان بیماری احساس کردید ، حتما به وی اطلاع داده و مورد تشویق قرار دهید .
• از حمایت او غافل نشوید . البته این به معنای تایید کارهای اشتباه او نیست ، همراه شدن با او به منزله ی تشدید بیماری خواهد بود .

۹. طب سوزنی را دست کم نگیرید 

یکی از راه های قدیمی و موثر در درمان وسواس ، که از گذشته مورد استقبال افراد زیادی قرار گرفته است ، طب سوزنی نام دارد . خاستگاه اصلی این طب ، کشور چین است . از نظر چینی ها وظیفه ی حفظ تعادل بر عهده ی کلیه می باشد . طب سوزنی به ذهن آرامش بخشیده و تنش را کاهش خواهد داد . شما نیز اگر از راهکارهای ذکر شده نتیجه نگرفته و یا قادر به انجام آن ها نمی باشید ، انجام طب سوزنی خالی از لطف نیست .

۱۰. مصرف دارو 

برای درمان وسواس فکری و عملی می توانید از خوردن داروهای گیاهی و طب سنتی نیز بهره بگیرید . مصرف دمنوش گل گاو زبان ، گل همیشه بهار ، اسطوخودوس ، بهار نارنج ، بیدمشک و افاریقون در این زمینه بسیار موثر می باشند ، همچنین خوردن انار در سه وعده نیز توصیه شده است .

اگر مایل به خوردن داروهای گیاهی نمی باشید ، داروهای طب مدرن نیز گزینه های مناسبی هستند . البته برای مصرف این داروها حتما باید به پزشک مراجعه کنید . از آن جایی که این داروها تاثیر مستقیمی بر ساز و کار مغز دارند ، مصرف خود سرانه ی آن ها حتی در موارد مشابه بسیار خطرناک بوده و به هیچ عنوان توصیه نخواهند شد . از جمله داروهای پر طرفدار و مشهور در این زمینه می توان به : فلوگزتین ، کلومیپیرامین ، ترانیل سیپرومین و دزیپرامین اشاره کرد .

مصرف داروهای شیمیایی ، در چند موارد زیر خطرناک می باشد:

• افراد زیر ۱۸سال و بالای ۶۵سال
• مادران باردار و شیرده
• مبتلایان به برخی بیماری ها نظیر قلب و عروق ، تیروئید ، فشار خون ، سرع و ….
• حساسیت های دارویی
• معتادان به مواد مخدر و الکل

خوشبختانه بیماری وسواس فکری و عملی ، کاملا قابل درمان بوده و اگر به موقع تشخیص داده شود ، در کمترین زمان ممکن درمان خواهد شد . اغلب افرادی که دچار وسواس هستند ، از بروز دادن آن شرمسار بوده و نسبت به درمان آن سر باز می زنند.

تحمل بیماری وسواس بسیار سخت بوده و موجب آزار رسیدن به شخص مبتلا و نزدیکان او مخصوصا همسر شخص خواهد شد که بسیار کلافه کننده است . در صورت عدم درمان ، مبتلا شدن به بیماری های جسمی متعدد از عوارض بارز این اختلال می باشد که موجب کند شدن روند درمان نیز خواهد شد . بدن درد ، سر درد های مزمن ، ضعیف شدن حافظه ، کاهش عملکرد صحیح مغز و پایین آمدن سطح ایمنی بدن ، از جمله عوارض شایع در بیماری وسواس هستند .

اگر خود و یا یکی از نزدیکانتان با بیماری وسواس دست و پنجه نرم می کنید و یا اینکه در مبتلا شدن به این بیماری مشکوک هستید ، برای دریافت مشاوره می توانید همه روزه با مرکز مشاوره خانواده رایکو در سراسر کشور تماس گرفته و از راهکارهای متخصصان و روان شناسان این مرکز بهره مند شوید .

سوالات خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید…