۱۰ تاثیر و عوارض خطرناکی که استرس بر روی بدن می گذارد

استرس را می توان هم زاییده ی ذهن خود دانست و هم حاصل اتفاقات غیرقابل پیش بینی که در طول زندگی با آن ها مواجه می شویم. این مشکل زمانی در ما ایجاد می شود که نسبت به شرایط و محیط اطراف مان احساس خوبی نداشته باشیم. به عنوان مثال زمانی که کنترل امور از دستمان خارج شده باشد یا احساس کنیم که از عهده ی کارها و وظایفی که به ما محول شده اند ، بر نمی آییم.

بنا بر نظر روانشناسان ، استرس به عنوان یک اختلال روانی شناخته می شود که در هر کدام از ما با علائم متفاوتی نمایان می گردد. اما بروز آن به هر طریقی که باشد فشار روحی و روانی را به ما وارد خواهد کرد که در صورت عدم مدیریت و کنترل به موقع ، قطعا پیامدهای بدی را برای سلامتی ما در پی خواهد داشت. بنابراین باید تمام تلاش خود را برای جلوگیری از این پیامدها به کار بگیریم و این استرس را با استفاده از مناسب ترین و کارآمدترین تکنیک ها ، متوقف یا مدیریت کنیم.

استرس خوب است یا بد؟

یکی از تحقیقات اساسی که تاکنون در مورد استرس انجام گرفته ، این موضوع را بررسی کرده که آیا واقعا استرس می تواند به عنوان یک اختلال روانی مثبت تلقی شود یا خیر؟

این تحقیق توسط دانشمندی با نام هانس سلیه (Hans Selye) انجام شده است. نظریه ای که این دانشمند در این باره مطرح نموده بیان می دارد که استرس زمانی می تواند به عنوان یک عامل مثبت قلمداد شود که ما را به فعالیت وادار کند ؛ به طوری که بتوان آن را محرکی برای انجام امور روزانه خود دانست. از این رو ، بسیاری از سازمان ها ، با توجه به این نظریه تا مدت ها از شیوه مدیریتی ایجاد استرس مثبت در کارکنان خود ، استفاده می کردند تا شاهد بالا رفتن بازدهی کار آن ها باشند.

اما مطابق با آن چه که همه ما کم و بیش تجربه کرده ایم ، بروز استرس شدید ، ما را از انجام درست فعالیت ها باز می دارد و فشار روانی حاصل از آن ، در اکثر مواقع اثرات مخربی را بر روابط اجتماعی و تصمیماتمان برجای خواهد گذاشت. پس در نتیجه می توان گفت که تنها میزان کمی از استرس طبیعی و مفید است و اگر به حد زیادی برسد ، ما را در معرض عوارض مخرب و آزاردهنده ای قرار می دهد.

بروز استرس به چه عواملی وابسته است؟

عوامل مختلفی دست در دست هم می دهند تا انسان را با فشارهای روانی ناشی از استرس مواجه کنند. اگر شما در مواجهه با یک اتفاق تلخ ، قرارگیری در یک موقعیت هیجان انگیز ، شرکت در یک جلسه مهم ، ارزیابی های پایان ترم دانشگاه و یا انتظار برای شنیدن یک خبر ، کنترل خود را از دست می دهید ، دچار استرس شده اید. پس اصلی ترین عامل ایجاد استرس ، شرایط و موقعیت هایی است که انسان در آن قرار می گیرد. مخصوصا اگر هیجان انگیز یا غم انگیز باشند.

این استرس با علائمی همراه خواهد بود که بروز آن ها با توجه به شرایط موجود ، طبیعی است اما اگر شدیدتر شود و برای مدت طولانی ادامه داشته باشد ، عوارض جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.

بارزترین علائم و نشانه های استرس

زمانی که شما در یک موقعیت پر تنش قرار می گیرید ، کنترلی بر هیجانات و استرس خود نخواهید داشت. این موضوع مانع از تنظیم خواب شما شده و پس از مدتی شما را به بی خوابی و یا بدخوابی دچار می کند.

علاوه بر این ، با افزایش میزان استرس ، تغییراتی را در ظاهر و رفتار خود احساس خواهید کرد که کنترل آن ها در برخی از مواقع برایتان سخت و دردناک خواهد بود. نمونه ای از این تغییرات ، رنگ پریدگی ، احساس سرما در بخش های مختلف بدن و به خصوص دست ها و پاها ، لرزش اندام های مختلف بدن و حتی گرفتگی فک و عضلات بدن است. همچنین این مشکل ، حالت تهوع ، سر درد و سرگیجه و رفتارهای تهاجمی و احساسی را با خود به همراه دارد که در صورت کهنه شدن مشکل ، به یک عادت تبدیل می شوند. به طوری که می توان آن ها را جزء اصلی ترین عوارض استرس دسته بندی کرد.

۱۰ مورد از عوارض و تاثیرات مخرب استرس بر بدن ما

استرس تنها ایجاد یک وضعیت نامساعد نیست ، بلکه می تواند تمامی ابعاد وجودی انسان را در بربگیرد. عمده ترین عوارض استرس به دلیل طولانی مدت بودن آن ایجاد می شوند.

تصور کنید که خود را برای یک سخنرانی آماده کرده اید. مسلما استرس شما بعد از اتمام مراسم ، رفع می شود و دیگر احساس ناخوشایندی نخواهید داشت. در واقع شما یک استرس طبیعی و زودگذر را تجربه کرده اید و شاید تا مدت ها ، در این وضعیت قرار نگیرید.

اما اگر قرار باشد که هر هفته در مورد موضوع جدیدی سخنرانی کنید و به پرسش های منتقدان پاسخ دهید ، خود را در معرض استرس مداومی خواهید دید که پایان آن به معنای پایان کار شما است. پس حتما باید به فکر راه حلی برای مقابله با این مشکل باشید. چون تحمل آن در طولانی مدت شما را در معرض بیماری ها و عوارض متعددی قرار خواهد داد. با توجه به عوارض این بیماری ها ، بهتر است بیشتر مراقب خودتان باشید و سعی کنید تا هر چه زودتر ، استرس خود را کنترل و مدیریت کنید.

سفیدی و ریزش مو

شاید خودتان هم احساس کرده باشید که بعد از پشت سر گذاشتن یک دوران پر استرس ، موهایتان سفید شده و یا به میزان قابل توجهی ریزش دارد. فراموش نکنید که استرس عامل پیری زودرس است. فکر کردن به یک موضوع ناراحت کننده یا آماده کردن خود برای اتفاقی که شاید به خوبی هم کنترل شود ، باعث سفید شدن زود هنگام موها ، کاهش رشد فولیکول مو و در نتیجه ریزش بیش از حد آن ها می شود.

مشکلات پوستی را جدی بگیرید

تاول و کهیر از شایع ترین عوارض استرس هستند که با افزایش زمان مواجهه با استرس ، به وجود می آیند. از آن جایی که استرس روده را تحت تاثیر قرار می دهد ، کاهش باکتری های مفید آن منجر به ایجاد چنین مشکلات پوستی خواهد شد. علاوه بر این ، با تضعیف سیستم ایمنی میزان عفونت های قارچی افزایش می یابد وممکن است تاول هایی بر روی  پوست مشاهده شود.

سایر مشکلات پوستی ، خشکی پوست ، خارش ، افزایش عفونت های پوستی و … هستند که از مهم ترین عوارض استرس به شمار می روند. با ادامه این روند ، چین و چروک هایی هم در پوست ایجاد خواهد شد که بسیار آزاردهنده و در اکثر اوقات جبران ناپذیر است. پس اگر با چنین مشکلاتی مواجه شدید ، سعی کنید تا هر چه زودتر مشکل را ریشه یابی کرده و با حفظ آرامش، استرس خود  را کاهش دهید.

گرایش به مصرف سیگار و مواد مخدر

بعضی از افراد که در طول روز استرس زیادی را تحمل می کنند به ناچار به مصرف مواد مخدر روی می آورند. شاید شما هم شنیده باشید که کشیدن سیگار یا مصرف نوعی از مواد مخدر آرامش بخش است و بسیاری از افراد برای تمدد اعصاب آن ها را مصرف می کنند. اما این موضوع صحت ندارد و شخص در عوض آرامش زودگذری که به دست می آورد ، به مرور سلامتی خود را از دست خواهد داد.

استرس مسیری برای ابتلا به انواع بیماری ها است

به خاطر داشته باشید که سلامتی شما از هر چیزی با ارزش تر است. سعی کنید تا با کنترل استرس ،  خود را از ابتلا به بیماری های حاد و در اکثر موارد ، صعب العلاج در امان نگه دارید. استرس مزمن و طولانی مدت دیر یا زود علائمی از بیماری های جدی را در شما نمایان می کند. افزایش ضربان قلب و احساس درد قفسه سینه برای کسی که اضطراب دارد و کنترل خود را از دست می دهد ، دور از انتظار نیست.  همچنین استرس بیش از حد ، احتمال بالا رفتن فشارخون و ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد.

گذشته از این ، با تاثیری که استرس بر اعصاب و روان شما دارد ، میزان فشار خون را بالا خواهد برد. فشار خون مهم ترین دشمن قلب است و فرد را در معرض انواع بیماری های قلبی قرار خواهد داد. از طرفی ، استرس بیش از حد ، اختلال در عملکرد دستگاه گوارش را به همراه دارد. احساس درد در معده ، تحریک پذیری روده و در نتیجه اسهال و یا یبوست از عوارض تاثیر استرس بر دستگاه گوارش است.

ابتلا به دیابت نیز از مهم ترین عوارض استرس می باشد. همه ما به خوبی می دانیم  که افزایش قند خون و عدم کنترل آن ، باعث ابتلا به بیماری دیابت نوع ۲ می شود. از آن جایی که استرس بر افزایش قند خون تاثیر می گذارد ، پس می تواند عاملی برای ابتلا به این بیماری نیز باشد.

گرفتگی و درد عضلات هم از جمله عوارض استرس است که اگر مورد توجه قرار نگیرد ، به بیماری مزمنی تبدیل خواهد شد که شاید فرد را تا پایان عمر همراهی کند.

ضعف در سیستم ایمنی

با افزایش استرس ، هورمون هایی در بدن ترشح می شوند که با گذشت زمان ، سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کنند. همین امر باعث می شود تا بدن در مقابل تهدیدات خارجی مقاومت کمتری داشته باشد و در نتیجه احتمال ابتلا به بیماری های ویروسی مانند آنفولانزا و سرماخوردگی افزایش خواهد یافت. با رژیم غذایی سالم و خواب مناسب در طول روز می توان این مشکل را تا حدودی بهبود داد. اما بهترین راهکار ، شناسایی علت استرس و تلاش برای حذف یا کاهش آن است.

کاهش یا افزایش وزن

بعضی از افراد با قرارگیری در معرض فشارهای روانی ، اشتهای چند برابری پیدا می کنند و بی اختیار به خوردن غذا و حتی چیزهایی که دوست ندارند ، مشغول می شوند. چنین افرادی اگر استرس یا افسردگی داشته باشند ، کم تحرک و کم فعالیت هم می شوند. پس چاقی و اضافه وزن برایشان امری طبیعی خواهد بود. از طرفی این موضوع برای برخی از افراد با کاهش وزن همراه است. چون فرد به دلیل فشارهای عصبی و روانی که تحمل می کند ، اشتهای خود را از دست می دهد و بعد از مدتی دچار کاهش وزن و لاغری می شود.

استرس تمرکز و قدرت تصمیم گیری شما را مختل می کند

از اصلی ترین عوارض استرس عدم تمرکز و حواس پرتی است. اگر فکر خاصی شما را به خود مشغول کرده باشد ، تمرکزتان را خواهد گرفت. تصمیم گیری را برایتان دشوار می کند و در نتیجه سردرگم و بلاتکلیف خواهید شد.

به علاوه ، شاید به خوبی به یاد نیاورید که یک وسیله را پس از استفاده را در کجا قرار داده اید و به ناچار ساعات زیادی از وقت را صرف پیدا کردن آن کنید. همچنین ممکن است برخی از خاطرات یا جزئیات اتفاقات گذشته را به خوبی به یاد نیاورید. این مشکل هم از عوارض استرس است که با احتمال بالایی فرد را به خود درگیر می کند.

بروز رفتارهای لحظه ای و آزاردهنده

زمانی که شما نتوانید بر روی مسائل مختلف تمرکز کنید ، عصبانی و پرخاشگر خواهید شد. مخصوصا وقتی که می بینید دیگران از شما توقعاتی دارند که نمی توانید آن ها را برآورده کنید. این عصبانیت شما دیگران را ناراحت خواهد کرد. در این صورت حتی اگر خودتان هم به سرعت پشیمان شده باشید ، شاید از سوی دیگران بخشیده نشوید و در نتیجه این نگرانی هم به نگرانی های قبلی اضافه خواهد شد.

تیک گرفتن اعضای بدن

از عوارض استرس ، ابتلا به تیک های عصبی به خصوص در ناحیه پلک چشم است. مشکل پرش چشم با انقباض ماهیچه ها ایجاد می شود و یکی از واکنش های طبیعی در بدن به دلیل استرس و فشارهای عصبی است. این مورد در جای خود نگران کننده است اما به مرور زمان و با کاهش میزان استرس ، متوقف خواهد داشت.

افسردگی ، قهر و زودرنجی

استرس زمینه ای برای افسردگی و زودرنجی ما است که با گذشت زمان ، بر موقعیت و جایگاه ما در جامعه و روابط مان با دیگران تاثیر مخربی خواهد گذاشت. کسی که به هر دلیلی به مرحله افسردگی رسیده باشد ، تنهایی را به برقراری ارتباط با دیگران و شرکت در دورهمی ها و جلسات مختلف ، ترجیح خواهد داد. چنین فردی به جای دفاع از خود ، سکوت یا قهر می کند و ممکن است با شنیدن هر حرفی خود را در معرض اتهام ببیند.

سوالات خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید…